Δημοσιεύθηκε:
Πάνε μέρες που έχω να γράψω, ακόμη κι αν όλα όσα τρέχουν εκεί έξω είναι τουλάχιστον άξια σχολιασμού. Υπάρχουν όμως περίοδοι που χρειάζεσαι κάτι περισσότερο στα χέρια σου για να μπορέσεις να πεις τα ουσιώδη, και να μην καταλάβεις ότι μέρα με τη μέρα το μόνο που κάνεις είναι να επαναλαμβάνεσαι.
Δυστυχώς, αυτή η επανάληψη δεν μπορεί να αποφευχθεί εντελώς, ακόμη κι αν οι συνθήκες προσφέρονται για μερικές σημαντικές επισημάνσεις που συμπληρώνονται από την καθημερινότητα.
Η ιστορία της πολιτικής διαπραγμάτευσης μπήκε αυτήν την εβδομάδα στην τελευταία της φάση, και μάλιστα με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο. Οι διακυμάνσεις των τελευταίων 15 ημερών συνοψίζονται σε μια είδηση της 27ης Μαΐου, που ναι μεν δημοσιεύτηκε από αρκετά μέσα όμως δεν έτυχε της απαραίτητης προσοχής.
Πρόκειται για μια συνέντευξη του επικεφαλής της τράπεζας Blackrock, Λάρι Φινκ. Για όποιον δεν ξέρει τι είναι η Blackrock, απλώς να πω ότι πρόκειται για τον μεγαλύτερο διαχειριστή κεφαλαίων παγκοσμίως με ενεργητικό περίπου 4,3 τρις δολαρίων και κέρδη που ξεπερνούν τα 2 δις δολάρια ετησίως.
Ο Φινκ είχε πει πριν μερικές μέρες ότι οι παραχωρήσεις στην Ελλάδα είναι πιο επικίνδυνες από ένα Grexit. Δεν εξήγησε τους λόγους με όρους τεχνοκρατικούς, ή βάζοντας κάτω νούμερα. Απλώς έφερε το παράδειγμα της Ισπανίας, λέγοντας πως εάν οι Έλληνες πάρουν αυτά που θέλουν (δίκαια ή άδικα δεν έχει σημασία) έπονται οι Ισπανοί· και κατ’ επέκταση όλοι όσοι έχουν νιώσει στο πετσί τους τη βαρβαρότητα της τελευταίας επταετίας.
Το αφεντικό της Blackrock έδωσε ένα μήνυμα που δεν αφορούσε μονάχα τον εαυτό του, αλλά και όλο το σύστημα του οποίου ηγείται και που κι ελέγχει την κίνηση του πλούτου σε παγκόσμιο επίπεδο: Αν δεν γαμήσετε την Ελλάδα τώρα, θα σηκώσουν κεφάλι κι άλλοι.
Εδώ έρχεται και κολλάει μαεστρικά η πρόταση που κατατέθηκε στον Αλέξη Τσίπρα από τον αγγελιαφόρο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, την οποία ειλικρινά όταν την διάβασα για πρώτη φορά έβαλα τα γέλια. Αύξηση 10% στο ρεύμα, προκαταβολή φόρου 100% για τους επαγγελματίες, αύξηση ΦΠΑ σε νησιά και τουρισμό από 1 Ιουλίου, εξαφάνιση ΕΚΑΣ, κατάργηση επιδομάτων πετρελαίου, κατάργηση απαλλαγών για τους αγρότες, ξεπούλημα της ΔΕΗ κι όλων των υποδομών χωρίς καμία κρατική συμμετοχή, μείωση συντάξεων και μισθών, σύνταξη στα 67, και πολλές ακόμη από αυτές τις ενέργειες που (συμ)περιλαμβάνονται στο γλαφυρό μήνυμα του Λάρι Φινκ που ανέφερα προηγουμένως.
Εδώ αξίζει να γίνει μια ιδιαίτερη αναφορά στους λόγους και τις αιτίες που συνέβη κάτι τέτοιο. Αν δει κανείς όλα τα δημοσιεύματα και τις εκθέσεις διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από το 2013-2014 και μετά, θα διαπιστώσει πως κάθε μεγάλη τράπεζα του πλανήτη έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι δεν την ενδιαφέρει πλέον εάν η Ελλάδα χρεοκοπήσει ή βγει από το ευρώ. Ενώ οι πολιτικοί παράγοντες -αλλά και κάποιοι από την ΕΚΤ- μιλούν για άμεση ζημιά 1 τρις ευρώ και ανυπολόγιστα απόνερα του σοκ έλλειψης εμπιστοσύνης στο ευρώ για τους επόμενους μήνες, οι τραπεζίτες δηλώνουν «απόλυτα έτοιμοι» να διαχειριστούν ακόμη και το σπάσιμο της αλυσίδας της ευρωζώνης.
Γιατί το κάνουν αυτό; Διότι πολύ απλά η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση που ξεκίνησε στις ΗΠΑ και ταξίδεψε στον υπόλοιπο πλανήτη, απέδειξε πως οι «πολύ μεγάλοι για να αποτύχουν» θα διασώζονται εσαεί με κρατικό χρήμα. Δηλαδή με τα λεφτά των φορολογούμενων.
Έτσι λοιπόν ο ασύλληπτος χρηματοπιστωτικός πλούτος που ίσως έχει ξεπεράσει πλέον τα 900 τρις δολάρια (κάποιοι μιλούν και για 1 τετράκις εκατ.) και που δεν είναι τίποτε άλλο από ένα προϊόν ανεξέλεγκτου τζόγου με τα πραγματικά λεφτά του κοσμάκη, μπορεί να αισθάνεται σίγουρος πως όταν έρθει η ώρα να μετατραπεί σε κανονικό χρήμα, τότε οι κυβερνήσεις των καταχρεωμένων κρατών θα δουλέψουν για λογαριασμό του. Κι αν, ο μη γένοιτο, τα ταμεία έχουν λιγότερα από αυτά που θα απαιτήσει το σινάφι της Blackrock, τότε τα κράτη κόβουν μερικές λίβρες ακόμη από τη σάρκα εκείνων που παράγουν πραγματικό πλούτο, για να ξεπληρώσουν το μερτικό του κυρίου Φινκ και των συναδέλφων του.
Κάπως έτσι φουσκώνει και ξεφουσκώνει η λεγόμενη καπιταλιστική φούσκα· κι αυτή η φούσκα δεν έχει πλέον μέσα της την Ελλάδα. Δεν την έχει, γιατί τα ίδια τα κράτη της Ευρώπης, μαζί με τις ελληνικές κυβερνήσεις, φρόντισαν να απαλλάξουν τις μεγάλες τράπεζες από το ρίσκο της αποτυχίας, διασφαλίζοντάς τες με το δάνειο των 240 δις ευρώ που δόθηκε στις κυβερνήσεις Παπανδρέου-Παπαδήμου και που διαχειρίστηκαν μαζί με τον Σαμαρά, τον Βενιζέλο και τον Καρατζαφέρη. Τα χρήματα αυτά διασφάλισαν την ηρωική έξοδο των μεγάλων τραπεζών από το ελληνικό χρέος και φόρτωσαν τα κράτη της Ευρώπης με ελληνικά χρηματοπιστωτικά «σαπάκια». Κι όχι μόνο αυτό. Δημιούργησαν τη μαζικότερη πρόκληση κοινωνικού αυτοματισμού της δεκαετίας μας: Ότι δηλαδή οι λαοί της Ευρώπης έδωσαν ιδρώτα από τον ιδρώτα τους, κι αίμα από το αίμα τους, για να πληρώσουν τους καταχρεωμένους Έλληνες.
Στην πραγματικότητα οι κυβερνήσεις των λαών της Ευρώπης έδωσαν εγγυήσεις στις τράπεζες, και μερικά έξτρα μηδενικά στις οθόνες των υπολογιστών. Σε αντάλλαγμα, η ελληνική κοινωνία έδωσε το ένα τέταρτο του πλούτου της, ένα εκατομμύρια ανέργους, 130.000 (και βάλε) κλειστές επιχειρήσεις, εκατοντάδες χιλιάδες νεο-μετανάστες, χιλιάδες αυτόχειρες, όλα της τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα. Αποτέλεσε επίσης και το πρόσχημα για ακόμη πιο σκληρή λιτότητα στα πλούσια κράτη του ευρωπαϊκού βορρά. Έκανε δηλαδή αυτό το οποίο κάνει κάθε λαός όταν οι κύριοι Φινκ έρχονται στο ταμείο για να εισπράξουν.
Αυτά ονομάστηκαν «θυσίες» από τους μέσα και τους έξω που εκτέλεσαν το σχέδιο σωτηρίας των τραπεζών οι οποίες είναι αδύνατο να αποτύχουν. Και τώρα, μετά από όλες αυτές τις «θυσίες», ήρθε η ώρα του θερισμού. Αυτό που το αφεντικό της Blackrock εννόησε ξεκάθαρα, χωρίς υπαινιγμούς: Μπορείτε να τελειώσετε πλέον κύριοι και κυρίες με την Ελλάδα. Ο στόχος επετεύχθη.
Κάπως έτσι ήρθε η πρόταση των δανειστών, δια χειρός Γιούνκερ, στα χέρια του Αλέξη Τσίπρα. Και κάπως έτσι ο Αλέξης Τσίπρας, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, κι άλλοι κυβερνητικοί, δήλωναν σοκαρισμένοι από τα μέτρα που ζήτησαν, εν είδει φάρσας, οι δανειστές. Διότι μόνο ως πλάκα μπορεί να θεωρηθεί η απαίτηση να μειωθούν κι άλλο οι μισθοί και οι συντάξεις και να αυξηθεί τουλάχιστον 15% το κόστος ζωής. Ή να πληρώνει κάποιος επαγγελματίας 100% προκαταβολή φόρου και ο ΦΠΑ στον τουρισμό να αυξηθεί έτσι ξαφνικά, εντός της τουριστικής περιόδου.
Η κυβέρνηση έχει αναλάβει εδώ και τέσσερις μήνες την ευθύνη να βρει μια λύση, χωρίς όμως να δείχνει πως έχει κατανοήσει τους συνομιλητές της. Επιμένει να μιλά για μια αόρατη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, όταν η ίδια η Ευρώπη έχει δηλώσει αυτές τις μέρες ότι οδεύει προς ένα κατασκεύασμα αέναης λιτότητας και σκληρής δημοσιονομικής προσαρμογής περιορισμένων πόρων και μηδενικής παραγωγής, με μπροστάρηδες τη Γαλλία και τη Γερμανία. Αυτά δεν είναι θεωρίες. Τα είπαν ο Γάλλος και ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών σαφέστατα σε πολλές από τις ομιλίες και τις συνεντεύξεις τους.
Η Ελλάδα έχει να προσφέρει ένα μόνο πράγμα στην Ευρώπη. Να την διαλύσει. Να δείξει ότι μπορεί οι εκάστοτε Blackrock να υπολογίζουν τα δεδομένα μόνο ως μια μαθηματική συνάρτηση που οδηγεί στο κέρδος, όμως σαφέστατα μια διάλυση αυτού του εκτρώματος θα έχει και πολιτικές συνέπειες. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση οφείλει να έχει έτοιμο το σχέδιο όχι μόνο της οικονομικής, αλλά κυρίως της πολιτικής και της κοινωνικής διαχείρισης μιας διάλυσης. Κάτι που οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι δεν έχουν. Διότι όσο καλοί κι αν (λένε ότι) είναι στα νούμερα, στους ανθρώπους έχουν πολύ σοβαρό πρόβλημα.
Για να το θέσω διαφορετικά, και να γίνει απολύτως κατανοητό. Αυτό το οποίο ο Γιούνκερ έδωσε στον Τσίπρα, δεν ήταν ένα τελεσίγραφο. Ήταν το κουμπί για να ανατινάξει τον δυναμίτη που βρίσκεται θαμμένος στα θεμέλια της Ευρώπης. Ηθελημένα, ή μη, ο πρόεδρος της Κομισιόν έθεσε στον πρωθυπουργό της Ελλάδα το ερώτημα αν θέλει να διαλύσει την Ευρώπη. Κι ο Τσίπρας το σκέφτηκε για κάποιες ώρες. Ήταν εκείνες οι ώρες πριν τη συνεδρίαση της βουλής την Παρασκευή 5 Ιουνίου, ημέρα που η κυβέρνηση ζήτησε και πήρε την άδεια να πληρώσει το ΔΝΤ αργότερα, που ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ διέρρευσε το ενδεχόμενο η χώρα να αποσύρει εντελώς τους ανθρώπους της από τη διαπραγμάτευση. Αυτό ο Τσίπρας δεν το είπε ποτέ στην ομιλία του. Αρκέστηκε μόνο να πει ότι είναι αισιόδοξος, και πως η Ελλάδα είναι πιο κοντά σε συμφωνία από ποτέ. Χωρίς καν να φέρει τις 47 σελίδες της πρότασής του στους δανειστές. Αυτό το μάθαμε από τα ξένα ΜΜΕ.
Σε αυτό το πολιτικό περιβάλλον έπεσε ο κλήρος σε έναν άνθρωπο για να αποφασίσει εάν θα κάνει ευτυχισμένη την Blackrock, ή τους πολίτες του. Διότι στο σημείο που βρισκόμαστε τώρα, ή ο ένας θα είναι ευτυχισμένος, ή ο άλλος. Κι αυτό που ο Τσίπρας οφείλει να κάνει μετά από την ταπεινωτική πρόταση των δανειστών, είναι να πατήσει το κουμπί. Τίποτε λιγότερο, τίποτε περισσότερο.
(Το «κουμπί» κανονικά ανήκει στον λαό. Ο λαός όμως φέρει, ιδιαίτερα από το 2012 και μετά, τις μεγαλύτερες ευθύνες για το κατάντημα του. Ο λαός έβαλε τους νεοναζί στη βουλή και έκανε τότε ξανά το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία κυβέρνηση. Και μυαλό δεν έχει βάλει ακόμη)
