«Η Ελλάδα πεθαίνει. Πεθαίνουμε σαν λαός. Κάναμε τον κύκλο μας. Τρεις ή έξι χιλιάδες χρόνια ανάμεσα σε σπασμένες πέτρες κι αγάλματα. Και πεθαίνουμε. Αλλά αν είναι να πεθάνει η Ελλάδα να πεθάνει γρήγορα. Γιατί η αγωνία κρατάει πολύ ...»
Το ρίγος στη φωνή του Θανάση Βέγγου , που μέσα από το πανί ταυτίστηκε με τις περιπέτειες του Έλληνα , ενώ λέει τις παραπάνω συγκλονιστικές κουβέντες στον Χάρβει Καϊτέλ και ποιόν δεν διαπερνά παρακολουθώντας «Το βλέμμα του Οδυσσέα» , ένα ταξίδι στην ταραγμένη Βαλκανική Χερσόνησο του 20ού αώνα. Ενός αιώνα που μπήκε με όνειρα για την ιστορική «έφοδο στον ουρανό» και κατέληξε «σε ερείπια, στο βίαιο ρήμαγμα ανθρώπινων ζωών και στον θάνατο ενός κόσμου.»
Αν και πέρασαν 19 χρόνια από τότε που γυρίστηκε η ταινία είναι τόσο προφητική και έχει τεράστια δύναμη η κινηματογραφική γλώσσα του Θόδωρου Αγγελόπουλου που διαμορφώνει την ιστορική συνείδηση.
Μπορεί να μην πρόλαβε να δράσει μέσα στην κρίση ο ποιητής της ιστορίας και των εικόνων αλλά την πρόβλεψε γιατί είχε βαθιά γνώση της ιστορίας.
«Ναι, η Ελλάδα πεθαίνει. Πεθαίνουμε σα λαός» λέει ο Θόδωρος Αγγελόπουλος και την ίδια στιγμή το απεύχεται :
«Θα ευχόμουν να είναι ένας εξορκισμός... "
Τα βλέμματα των κινηματογραφόφιλων συναντήθηκαν με το βλέμμα του Οδυσσέα και πήραν το μήνυμα.
Λίγο πριν βγει στο φως ο Αγγελόπουλος είχε προβλέψει και την χρεοκοπία της Ευρώπης :
«Η κατάσταση είναι απαίσια, όλα αυτά για τα οποία πολεμήσαμε, δεν ήρθαν ποτέ, η Ευρώπη έγινε ένα όνειρο που γρήγορα κατέρρευσε και δεν βλέπω διέξοδο. Η Ευρώπη ήταν ένα όνειρο που γκρεμίσθηκε πολύ γρήγορα...»
Ενώ σε μια από τελευταίες του συνεντεύξεις αναφερόμενος στην οικονομική κρίση είχε πει κατάμουτρα στους ηγετίσκους :
«Θα πρέπει να σκεφτόμαστε το λαό. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να γίνουμε περισσότερο ανθρωπιστές».
Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος αγάπησε πολύ την Ελλάδα και τη ταξίδεψε με τις κόπιες του σε όλο τον κόσμο, κερδίζοντας την αναγνώριση και το σεβασμό της παγκόσμιας κινηματογραφικής κοινότητας και των σινεφίλ στους οποίους χάρισε σπουδαία καλλιτεχνικά έργα βαθιά ανθρώπινα και παντοτινά επίκαιρα. Αλλά το πιο σημαντικό που έκανε μέσα από το έργο που μας άφησε ήταν ότι προκάλεσε τον Έλληνα να αναμετρηθεί με την ταυτότητά του και να συλλογιστεί.
« Η Ελλάδα πεθαίνει ;»
Ας συλλογιστούμε με αφορμή τον εορτασμό του ΟΧΙ . Ποια σκοπιμότητα έχει αυτή η επέτειος ; Γιατί γιορτάζουμε αυτή την ημέρα . Για να κάνουμε απλά μια ακόμη γιορτούλα ή για να θυμόμαστε ότι έρχονται καιροί που πρέπει να ειπωθούν και άλλα ΟΧΙ. Και μήπως ήρθαν και είμαστε ακόμη με το κεφάλι σκυμμένο;
Ήρθε ο καιρός, ήρθε ο καιρός πάνω στης Ελλάδας την πληγή να ξαναχτίσουμε το δικό μας ΟΧΙ παιδιά της Ελλάδας παιδιά...
ΣΜΑΡΑΓΔΑ ΜΙΧΑΛΙΤΣΙΑΝΟΥ
το χωνι