Έλληνες ερευνητές στη μάχη κατά του καρκίνου

ΛΑΡΙΣΑΙΟΣ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ

Έλληνες ερευνητές στη μάχη κατά του καρκίνου

* ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΤΖΙΑΧΡΗΣΤΟΣ: «Η ΝΕΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΟΤΙ ΘΑ ΑΡΧΙΣΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΕ ΕΥΡΕΙΑ ΒΑΣΗ ΣΕ 4 - 5 ΧΡΟΝΙΑ»

απο

Κάνοντας τα καρκινικά κύτταρα... να λάμπουν, να ξεχωρίζουν δηλαδή από τα υγιή, η ιατρική κοινότητα αποκτά ένα ακόμη όπλο στη μάχη κατά του καρκίνου. Είναι μια νέα τεχνική που για πρώτη φορά δίνει τη δυνατότητα καλύτερης, χειρουργικά, αφαίρεσης καρκινικών κυττάρων από ωοθήκες, τα οποία κύτταρα κάτω από άλλες συνθήκες θα έμεναν απαρατήρητα και δεν θα αφαιρούνταν κατά την επέμβαση.

Μια νέα μέθοδος, που είναι αποτέλεσμα ερευνητικής ομάδας με επικεφαλής τον λαρισαϊκής καταγωγής Βασίλη Ντζιαχρήστο, επικεφαλής του Ινστιτούτου Βιολογικής και Ιατρικής Απεικόνισης

του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Μονάχου και του Κέντρου Χέλμχολτς στη Γερμανία. Η μέθοδος, που βασίζεται πάνω στη μοριακή απεικόνιση ασθενειών, δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Nature Medicine και όπως τονίζει στην «Ε» ο κ. Ντζιαχρήστος, «αναμένεται ότι θα αρχίσει να χρησιμοποιείται σε ευρεία βάση σε 4 - 5 χρόνια».

Ο Βασίλης Ντζιαχρήστος γεννήθηκε στη Λάρισα το 1970 και αποφοιτώντας από το 4ο Λύκειο Λάρισας, εισήχθη στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ. Έλαβε το δίπλωμα του Ηλεκτρολόγου Μηχανικού με άριστα, και στη συνέχεια σπούδασε με υποτροφία Βιοϊατρική Τεχνολογία, στο Πανεπιστήμιο της Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, από όπου έλαβε το διδακτορικό του για να προσληφθεί στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ως επίκουρος καθηγητής, όπου παρέμενε οκτώ χρόνια. Από το 2007 είναι τακτικός καθηγητής στο Πολυτεχνείο του Μονάχου και επικεφαλής του Ινστιτούτου Βιολογικής και Ιατρικής Απεικόνισης.

Μιλώντας για τη νέα μέθοδο τόνισε στην «Ε» πως «από μακριά, ο χρόνος φαίνεται στάσιμος σε ό,τι αφορά τη χειρουργική και ενδοσκοπική απεικόνιση του καρκίνου. Ενώ υπάρχει εξαιρετική πρόοδος σε άλλους τομείς της ιατρικής τεχνολογίας, ο χειρουργός, όταν εκτελεί μία επέμβαση, εξακολουθεί να παίρνει κλινικές αποφάσεις με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που το έκανε και ο Ιπποκράτης- βασισμένος μόνο στην όρασή του! Ίσως και αν έχουμε συνηθίσει στην ιδέα ότι ένας χειρουργός ή ενδοσκόπος χρησιμοποιεί τα μάτια του κατά τη διάρκεια της επέμβασης, η ερώτηση παραμένει- μπορεί το ανθρώπινο μάτι να διαγνώσει τον καρκίνο με μεγάλη ακρίβεια;

Στην πραγματικότητα, το ανθρώπινο μάτι δεν είναι αρκετά ευαίσθητο ώστε να μπορέσει να διακρίνει μικρά συμπλέγματα καρκινικών κυττάρων. Ως αποτέλεσμα, σήμερα, μετά τη χειρουργική επέμβαση επιβάλλεται η μικροσκοπική ανάλυση των άκρων των όγκων που αφαιρέθηκαν, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι δεν έχει παραμείνει καρκίνος στον ασθενή. Αυτό συμβαίνει και με τους πιο πεπειραμένους χειρουργούς, και στα πιο προηγμένα νοσοκομεία των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η τεχνική μας, που βασίζεται στις μελέτες μου πάνω στη μοριακή απεικόνιση ασθενειών αρχικά στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και τώρα στο τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου, δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Nature Medicine, ίσως το πιο έγκυρο ιατρικό περιοδικό στον κόσμο, είναι σχετικά απλή. ‘Ένα φθορίζον μόριο που διαθέτει τη δυνατότητα να αναγνωρίζει συγκεκριμένους βιολογικούς στόχους που εκφράζονται μόνο σε καρκινικά κύτταρα και μπορεί να συνδέεται αποκλειστικά με τα καρκινικά κύτταρα, εγχέεται ενδοφλεβίως στο ανθρώπινο σώμα μία με δύο ώρες πριν την εγχείρηση. Η ουσία αυτή περνάει από όλα τα όργανα.

Όταν ανιχνεύσει ένα καρκινικό κύτταρο, κολλάει επάνω του και μένει εκεί. Η περισσευούμενη ουσία συγκεντρώνεται στα νεφρά και αποβάλλεται. Λόγω της μεγάλης ευαισθησίας της ανίχνευσης με φθορισμό, όταν χρησιμοποιείται μια ευαίσθητη ψηφιακή κάμερα μοντέρνας τεχνολογίας, γίνονται ορατά καρκινικά κύτταρα που θα ήταν αόρατα στο ανθρώπινο μάτι και με την έγκαιρη αυτή αφαίρεση ο ασθενής έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες για αποτελεσματική θεραπεία. Μια σημαντική πτυχή της τεχνολογίας είναι ότι η ανίχνευση βασίζεται πλέον σε στόχευση καρκίνου που σχετίζεται με γενετικές και πρωτεϊνικές ανωμαλίες, και όχι σε ανατομικές ανωμαλίες που είναι ανιχνεύσιμες μόνο σε μεγάλους όγκους, όπως γίνεται σήμερα με το μάτι».

«Η δημοσιευμένη μελέτη μας, προσθέτει ο κ. Ντζιαχρήστος, ήταν η πρώτη που έδειξε ότι η τεχνική αυτή λειτουργεί σε ανθρώπους και αναμένεται ότι θα αρχίσει να χρησιμοποιείται σε ευρεία βάση σε 4-5 χρόνια. Μερικές από τις μεγαλύτερες κλινικές των ΗΠΑ και της Ευρώπης έχουν δείξει ενθουσιώδες ενδιαφέρον και ζητούν να συμμετέχουν στις πειραματικές δοκιμές. Αυτή τη στιγμή συνεργαζόμαστε με φαρμακευτικές και χημικές βιομηχανίες παγκοσμίως ώστε να επιταχύνουμε την εφαρμογή στους καρκινοπαθείς».

ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

«Στα επόμενά μας βήματα εξελίσσουμε τεχνικές νέας γενιάς, όπως την πολυφασματική οπτοακουστική τομογραφία, που μπορεί να προσφέρει εικόνες υψηλής ευκρίνειας συνδυάζοντας την ανίχνευση φθορισμού με την τεχνική των υπερήχων. Οι τεχνικές αυτές είναι εύκολες στο χειρισμό και δεν απαιτούν ακριβό εξοπλισμό. Έτσι μπορούν να βρουν ευρεία εφαρμογή σε νοσοκομεία σε όλο τον κόσμο, στη χειρουργική και στην ενδοσκοπική απεικόνιση.

Υπάρχουν πολλές τέτοιες εφαρμογές στη Βιοιατρική που δεν απαιτούν σημαντικές επενδύσεις και παράλληλα βρίσκουν εξαιρετικές χρήσεις στη δημόσια υγεία καθώς και στη δημιουργία νέων προϊόντων» σημειώνει ο Λαρισαίος ερευνητής για να καταλήξει λέγοντας ότι «τέτοιου είδους προσπάθειες θα μπορούσαν να γίνουν και στην Ελλάδα, μια και οι περιορισμοί στην ανάπτυξη τέτοιων τεχνολογιών δεν σχετίζονται με μεγάλες υποδομές. Χρειάζονται όμως μια αλλαγή 180 μοιρών στην χώρα μας όσον αφορά την ορθολογική αντιμετώπιση της έρευνας, της παραγωγής και της επιχειρηματικότητας».

Β. ΚΑΚΑΡΑΣ