Κρανιά: Το πετράδι του Κάτω Ολύμπου

απο pythari.gr

Ανέκδοτο Ποίημα ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΥΡΙΑΤΖΗΣ:Ένας γνήσιος λαϊκός ποιητής που έρχεται από τον προ-προηγούμενο αιώνα

Το ποιήμα γράφτηκε την εποχή της κατοχής που πολλοί χρωστούσαν την ζωή τους στο ταπεινό καλαμπόκι. "Σύμπαν Στοπ" Διαβάτα σταμάτησε να δεις το Μέγα Θαύμα ο αραβόσιτος περνά, κάνε κανένα τάμα. Κατέριψες όλα τα ρεκόρ, το πήδημα, την πάλη Τράπεζας κλωτσοπάτησες, χρυσό, διαμάντια, λάδι. Σήμα κινδύνου έγινες, σίφουνας που σαρώνεις και για μια σου και μόνο προσταγή ο κόσμος κακαρώνει. Της Ευρώπης το σάλο διαβαίνεις Σου χρειάζετε κορώνα τρανή μες τα πτώματα περνάς και διαβαίνεις και θερίζεις τον κόσμο γραμμή. Το σύμπαν σε φοβήθηκε και ο κόσμος σε τρομάζει Κι αυτός ακόμα ο Χριστός, λίγο ψωμί φωνάζει. Στο άκουσμα σου τρέμουνε το σύμπαν σταματά ακρόασιν δεν δέχεσαι, συζήτηση καμιά. Κίτρινου είσι αντίχριστου μα έχεις περίσσιες χάρες Πλούσιοι φτωχοί μεγάλοι ταλαντούχοι                                                   όλοι αμάν φωνάζουμε για λίγο καλαμπούκι.                                    Τα γρούνια δεν σε τρώγανε διότι δεν αξίζεις μα τώρα γίγκις άρωμα και απο μακριά μυρίζεις.  ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΥΡΙΑΤΖΗΣ 1894-1982   Το χωριό πήρε το όνομα του απο το γνωστό δέντρο. Βρίσκετε στην ανατολική πλευρά του Κάτω Ολύμπου σε υψόμετρο 700 μέτρων. Μπροστά του απλώνεται πανοραμικά η μικρή πεδιάδα των εκβολών του Πηνειού, που ορίζεται από τις βόρειες πλαγιές του Κισσάβου, τα Τέμπη, τις ανατολικές πλαγιές του Κάτω Ολύμπου και το Θερμαϊκό κόλπο.   Χωριό πολύπαθο με κατοίκους αξιοσέβαστους, αξιοπρεπείς και "μαχητές" αφού φροντίζουν μέχρι τις μέρες μας να κρατάνε με νύχια και με δόντια τα ήθη και τα έθιμα τους. Η ασχολία των κατοίκων ήταν η υφαντουργία μεταξωτών υφασμάτων (αλατζάδων) αλλά και η αμπελοκαλλιέργεια που ευνοείται μέχρι σήμερα λόγω του μικροκλίματος της περιοχής. Οι κάτοικοι σήμερα ακόμα ασχολούνται με τη γεωργία (αμπελουργία) και την κτηνοτροφία. Η Κρανιά Κάτω Ολύμπου έχει μεγάλη ιστορία και γίνεται γνωστή από τον 16ο ως τις αρχές του 19ου μ. Χ., όπου αρχίζει να έχει μια καλλιτεχνική ανάπτυξη που φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Εικόνες, ξυλόγλυπτα, τέμπλα και τα μανουάλια των εκκλησιών του Ιωάννου Προδρόμου, του Αγίου Δημητρίου, του Προφήτη Ηλία, του Αγίου Ταξιάρχη Μιχαήλ και της Παναγίας, των εισοδίων της Θεοτόκου είναι ένα μόνο μέρος της ανάπτυξης αυτής.  Το 1765 επισκέφτηκε το χωριό ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και μίλησε στους Κρανιώτες στη θέση Τσιαφούτη, στο σημείο εκείνο υπάρχει μέχρι και σήμερα μνημείο.  Κατέχει επίσης σημαντικό μέρος στον αγώνα κατά της Τουρκοκρατίας μιας και πολλοί "κλέφτες" και "αρματολοί" προέρχονταν απο την Κρανιά με πιο γνωστό τον Νικοτσάρα. Άν και κάηκε ολοσχερώς από τους Τούρκους την 1η Απριλίου του έτους 1822, διατηρεί πολλές πλευρές του παραδοσιακού πολιτισμού.  Στις 13-10-1943 οι Γερμανοί καίνε το χωριό. "Είχαμε κρυφτεί στα χωράφια για να γλιτώσουμε. Όταν γυρίσαμε στο χωριό δεν είχε μείνει τίποτα απο το βιος μας. Το σπίτι και το μπακάλικο μας καμμένο.  Ούτε τα ζώα δεν γλίτωσαν απο το μίσος των Γερμανών, ούτε ένα μικρό σκυλάκι που είχαμε. Τίποτα. Μόνο τα ρούχα που φοράγαμε. Και όταν επέστρεψαν και μας κυνήγησαν για να μας σκοτώσουν, πρόλαβα μαζί με τα αδέρφια μου να τρέξουμε και να κουρνιάσουμε κάτω απο μια μεγάλη πέτρα που βρέθηκε απο το πουθενά και περιμέναμε να φύγει ο εχθρός που μας έψαχνε", ήταν τα λόγια της γιαγιάς μου Μαρίας Κυριατζή 17 ετών τότε. Αδιαμφισβήτητης μάρτυρας της φρίκης αυτής.  Τον Οκτώβριο του 1947 ο κυβερνητικός στρατός εξαναγκάζει τους Κρανιώτες να μετοικήσουν πρώτα στον Πυργετό κι ύστερα στη Λάρισα.  Κάποιοι επιστρέφουν τρία χρόνια αργότερα. Οι περισσότεροι Κρανιώτες εγκαθίστανται στη Λάρισα, ασκώντας οι άντρες το επάγγελμα του οικοδόμου για αυτό τον λόγο ίσως αναφέρεται και σαν "το χωριό των μαστόρων". Μπορεί μάλιστα να λεχθεί ότι οι Κρανιώτες έχτισαν την Λάρισα. Από το 1980 το χωριό άρχισε να εξελίσσεται σε θερινό παραθεριστικό κέντρο. Το 1965 υδροδοτήθηκαν όλα τα σπίτια, ενώ το 1968 ηλεκτροφωτίστηκαν.  Τον προστάτη της Άγιο Ταξιάρχη Μιχαήλ γιορτάζει την Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου η Κρανιά Ολύμπου, σε ανάμνηση του εν Χώναις θαύματός του. Ένα αυτοφυές πεύκο ριζωμένο στις πέτρες, ανάμεσα στο δυτικό τοίχο και στο καμπαναριό, σε ύψος 6 μέτρων από το έδαφος, ζει για πάνω από εκατό χρόνια χωρίς πότισμα και δικαιολογημένα προκαλεί το θαυμασμό κάθε παρατηρητή.  Το 1886 ο Αντρέας Καρκαβίτσας αναφέρει στο έργο του πως: «Στην Κρανιά, όταν επήγε ο Βελή Πασάς, οι κάτοικοι εσυνάχθησαν στην εκκλησία του Αγ. Ταξιάρχη. Εκεί με κλάματα και στηθοκοπήματα, παρακαλούσαν τον Άγιο να βάλει το χέρι του στον άδικο δρόμο του Πασά. Και το έβαλε δίχως χρονοτριβή. Εβγήκε με το σπαθί στο χέρι, άρπαξε από τα χαλινά το άλογο του Βελή και τον εγύρισε πίσω στον Τύρναβο». Ζωντανές ακόμη μαρτυρίες μας εξιστορούν οι ελάχιστοι σήμερα επιζώντες, οι οποίοι προσωπικά αντιμετώπισαν το μαρτύριο, όταν στις 13 Οκτωβρίου του 1943 τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής τους συνέλαβαν και τους έκλεισαν βίαια στο ναό, γιατί κάποια αντιστασιακή ομάδα είχε προκαλέσει σαμποτάζ στη σιδηροδρομική γραμμή που διασχίζει τη γειτονική πεδιάδα.  Πρόθεση των Γερμανών ήταν, όπως και σε παρόμοιες περιπτώσεις γνωρίζουμε από άλλες περιοχές, να τους εκτελέσουν. Ευτυχώς για τους έγκλειστους, κάποια στιγμή ένας εξ αυτών άνοιξε τη νότια πύλη, την οποία προσωρινά είχε εγκαταλείψει ο Γερμανός φρουρός, ειδοποίησε για την απουσία του και τους υπόλοιπους και όλοι μαζί, διέφυγαν σιωπηλά στο παρακείμενο δασωμένο ρέμα όπου καλυπτόμενοι από την πυκνή βλάστηση απομακρύνθηκαν από το πυρά που η φρουρά άρχισε να ρίχνει. Ακολούθησε το κάψιμο του χωριού αλλά οι ζωές των ανδρών σώθηκαν και τη σωτηρία τους οι κάτοικοι την απέδωσαν στην προστασία του Αγίου.  Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια ανάπτυξης του χωριού, με έργα υποδομής και πολιτιστικές δραστηριότητες. Έχει δύο συλλόγους τον «Εξωραϊστικό Σύλλογο Κρανιάς», που ιδρύθηκε το 1977 και τον «Σύλλογο για τη συντήρηση και ανάδειξη των Κειμηλίων», το 2006. Σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι είναι περίπου 40 γέροντες.  Το καλοκαίρι αποτελεί ένα υπέροχο παραθεριστικό θέρετρο λόγω του καλού κλίματος. Στην πλατεία του χωριού με τα πλατάνια μπορεί ο καθένας να απολαύσει καφέ, τσίπουρο και πεντανόστιμο φαγητό.